BÜTÇE AÇIĞI ve İŞSİZLİK BÜTÇESİ MECLİS GÜNDEMİNDE

CHP Hatay Milletvekili Suzan Şahin, İşsizlik Fonu’ndaki 132 Milyarın kullanılmayarak banka tahvillerine yatırılmasını eleştirerek, Covid-19 salgını sonrası işsiz kalan ve ücretsiz izine ayrılmak zorunda kalanların mağdur edildiğini söyledi.

Cumhuriyet Halk Partisi Hatay Milletvekili Suzan Şahin, İşsizlik Fonu’ndaki 132 Milyarın kullanılmayarak banka tahvillerine yatırılmasını eleştirerek, Covid-19 salgını sonrası işsiz kalan ve ücretsiz izine ayrılmak zorunda kalanların mağdur edildiğini söyledi ve konuyu meclis gündemine taşıdı.

Şahin yaptığı açıklamada‘‘Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan Mart ayı bütçe gerçekleşmelerine göre, daha üçüncü ayın içindeken 2020 bütçesinin bütün öngörülerin geçersiz olduğu görülmektedir. Mart ayında merkezi yönetim bütçe gelirleri 47,4 milyar TL olurken, giderler neredeyse iki kat artarak 91,2 milyar TL’ye ulaşmış durumda. Faiz harcamalarının da bir ayda 11,4 milyar TL olmasıyla birlikte bütçe bir ayda 43,7 milyar TL açık vermiştir. Mart ayında açık veren bu bütçe ile yılsonunun getirilmesi zor görünmektedir. Kuşkusuz bu rakamın rekor seviyede artış göstermesinin nedeni Corona virüs salgının Türkiye’ye ulaştığı ve ilk resmi vakanın 10 Mart’ta açıklanmasının ardından gündeme gelen ekonomik sıkıntılar ve bunun karşısında alınan önlemlerden kaynaklanmaktadır. Mart ayının ilk yarısında salgına karşı alınan önlemlerle giderek artan bütçe açığı, Nisan ayı ile birlikte ertelenen vergi ve vergi dışı gelirlerle daha da yüksek tutarlara ulaşacaktır. Bu durumda, 2019 yılında 40 milyar TL’lik Merkez Bankası ihtiyat akçesinin de kullanılmış olması nedeniyle kullanılacak bir para da kalmadığı görülmektedir. Corona virüs salgını nedeni ile toplumsal alanda ciddi tahribat yaşanırken, birçok insan işinden olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Salgın ile mücadele kapsamında alınan sağlık önlemleri çerçevesinde daha çok işin durması ve mal-hizmet üretimine ara verilmesi, ekonomik durgunluğun daha da artmasına yol açacağı gibi işçiler için de ciddi gelir kayıpları yaşanacaktır.’’ ifadelerini kullandı.

Çalışma, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın açıklamasına göre Nisan sonu itibarıyla salgın tedbirleri kapsamında ‘kısa çalışma ödeneğine’ başvuran firma sayısı 291 bin 594 iken çalışan sayısı 3 milyon 194 bin 610 kişi oldu.  Ödeneğe başvuran sektörler imalat sektörü yüzde 39, toptan ve perakende ticaret yüzde 15, konaklama ve yiyecek hizmetleri faaliyeti yüzde 12, eğitim yüzde 6, diğer sektörler ise yüzde 26 olarak kayıtlara geçti. Kısa çalışma ödeneğine hak kazanamayanların ise 28 gün ücretsiz izne başvurmaları gerekiyor.

Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarının (açlık sınırı) 2.374,00 TL, gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarının (yoksulluk sınırı) 7.732,91 TL olduğunu söyleyen Suzan Şahin, ‘‘Hükümet ödeneğe hak kazananlara 1177 TL’yi reva görmekte, halkı açlığa mahkum bırakmaktadır. Bu süreçte hükümet en az asgari işsiz kalan ve ücretli izne ayrılmak zorunda kalan vatandaşlara, şart koşmaksızın en az asgari ücret tutarında aylık ödeme yapmalıdır. AKP hükümeti milletin aklıyla dalga geçiyor, 1177 Lira çay, simit parasına dahi yetmemektedir.

Covid-19 ile mücadele boyunca;

1 milyon işçiye 3 ay süreyle sağlanacak asgari ücret düzeyinde ödenek için 7 milyar TL,

5 milyon işçiye 3 ay süreyle sağlanacak asgari ücret düzeyinde ödenek için 34,9 milyar TL,

10 milyon işçiye 3 ay süreyle sağlanacak asgari ücret düzeyinde ödenek için 69,8 milyar TL,

15 milyon işçiye 3 ay süreyle sağlanacak asgari ücret düzeyinde ödenek için 104,7 milyar TL yeterli olacaktır.

Bu kaynaklar İşsizlik Sigortası Fonu’nda vardır! Devlet yıllarca yaptığı kesintilerle elde edilen ve bu günler için oluşturulan fonu, kesinti yapılanlara yani işsiz kalan çalışanlara vermek zorundadır. Ancak hükümet fonun paralarını banka tahvillerine yatırdığından fakir fukaraya ödemek yerine yandaş müteahhitlerine yapacağı ödemeler için kamu bütçelerini zula yapıyor!

Cumhuriyet Halk Partisi olarak bizim bu konudaki teklifimiz asgari ücret tutarındadır. Kısa çalışma ödeneği ve işsizlik sigortası ön koşulları da muhakkak kaldırılmalıdır.

İşsizlik Fonu’na başvuran 2 milyon kişiden sadece 700 binine ödeme yapılmıştır. 2020 yılının ilk üç ayında işsizlik ödeneğinden, işsizlere ödenen tutar 2 milyar 994 milyon 576 bin TL. Peki, işverenlere ödenen tutar ne kadar? 5 milyar 378 milyon TL.

Kamu kaynaklarının, Varlık Fonunun, İşsizlik Fonu’nun, gidip de zarar eden bazı belli müteahhitleri kurtarmaya, üçüncü havalimanının zararlarını kurtarmaya, batık enerji şirketlerini kurtarmaya harcanmasına karşıyız. Bu, vicdansızlık olur, tüyü bitmemiş yetimin hakkını yedirmek olur. 

Corona virüs gelmeden önce ciddi bir işsizlik sıkıntısı vardı. Türkiye’nin aralık ayındaki işsiz sayısı 95 ülkenin nüfusundan daha fazlaydı ancak bu salgın işsizlik sorununa tüy dikmiş durumda. Bu hızla giderse çok yakın zamanda gerçek işsizlik oranı yüzde 20’yi bulabilir. Corona virüs ve kötü yönetim yüzünden en iyimser tahminle istihdamda 6 milyon 227 bin kişi işini kaybedebilir.’’ dedi.

CHP’li Şahin’in TBMM Başkalığına sunduğu önergede yanıtlanmasını istediği sorular ise şöyle ;

1. Salgın önlemleri çerçevesinde ayrılan bütçe kalem ve bütçe kırılımları TL bazında nedir?
2. “Biz bize yeteriz Türkiyem” kampanyası çerçevesinde toplanan bağışlar ne kadardır? Bağışlarla toplanan paralar bütçe kalemlerine dahil edilmiş midir?
3. Salgın önlemleri çerçevesinde bütçeden ayrılan kaynağın ne kadarı geri ödemeli, ne kadarı geri ödemesizdir?
4. Bütçeden salgın çerçevesinde nerelere ve kimlere ne kadar ödeme yapılacaktır?
5. Toplam bütçe içerisinde İşsizlik Fonu’ndan kullanılan para ne kadardır?
6. Mücbir sebep nedeniyle kamu harcamalarının şeffaflığı, kaynak tahsislerinin ve ödenekler arası aktarmaların yeniden düzenlenmesi konusunda 2020 bütçesinin revize edilmesi gündemde midir?
7. Mart 2020 itibarıyla İşsizlik Fonu’nda biriken para nedir ve bu fondan yapılan harcamalar ne kadardır? Hangi kalemlerde ne kadar harcama yapılmıştır? Önümüzdeki süreçte fondan ne kadar kullanılması öngörülmektedir?
8. İşsiz kalan ve ücretsiz izne çıkarılan kişilere hangi şartlarda ne kadar ödeme yapılacaktır? Bu ödemeler ne kadar süre devam edecektir?

Öngörülen süre sonunda ücretsiz izne çıkarıldıktan sonra işyerinin kapanması ya da küçülmesi nedeniyle yeniden işe alınmayan kişilere bu yardımların devam etmesi düşünülmekte midir? Ücretsiz izne ayrılarak, 1170 TL alan kişiler işsiz kalmaları durumunda işsizlik maaşı alabilecek midir?