MİMARLAR ODASI HATAY ŞUBESİ  YÖNETİM KURULU’NDAN YETKİLİLERE ÇAĞRI: DEPREM BÖLGESİNDE YERİNDE BARINMA İÇİN  DÖNÜŞÜM BAŞVURULARI SÜRESİZ OLMALI, MADDİ DESTEK OLANAKLARI ARTIRILMALIDIR !

Mimarlar Odası  Hatay Şubesi, Deprem bölgesinde yerinde barınma için dönüşüm başvurularının süresiz olması gerektiğini, maddi destek olanaklarının da arttırılmasını savundu.

Yönetim Kurulu imzasıyla yapılan basın açıklamasında, Bölgede afetlere karşı sağlam, sağlıklı ve güvenli yapılı çevreler oluşturulması için 30 Haziran’da biten sürenin uzatılmasını talep eden Mimarlar Odası Hatay Şubesi, şu ifadelere yer verdi:

“6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş ve ardından 20 Şubat 2023’te Hatay merkezli

yaşanan; etkilediği alan, sebep olduğu yıkım ve kayıplarla ülkemizin son yüzyılda yaşadığı 

en büyük afetlerden olan depremlerde yaklaşık on dört milyon yurttaşımız etkilenmiş; resmi

verilere göre elli binin üzerinde yurttaşımız hayatını kaybetmiştir. Afetlerde kaybettiğimiz tüm

yurttaşlarımızı saygıyla anıyoruz.

Mimarlar Odası olarak bölgede bulunan Birimlerimizle birlikte; afetlere karşı sağlam, sağlıklı

ve güvenli kentleşme ve yapılı çevre üretimin sağlanması; kültürel, tarihî ve mimari mirasın

korunarak gelecek nesillere aktarılması amacıyla başlatılan çalışmalar sürdürülmektedir.

Ancak hem bölgede hem de ülke genelinde afetin doğrudan ve dolaylı etkileri sürmektedir.

Yaşanan yıkımın boyutu nedeniyle ortaya çıkan barınma sorununun çözümü için dönüşüm 

ve yeniden yapılaşma başlatılmasına karşın; sürece yönelik aksaklıkların devam ettiği

görülmektedir.

Depremlerin ardından; tüm ülkede afet öncesi ve afet sonrası süreçleri doğrudan etkileyecek

yasal düzenlemeler yapılmış; Cumhurbaşkanlığı Kararname ve Kararları, Kanun

değişiklikleriyle; riskli ve rezerv alanlar, kamulaştırma; yeniden yapılaşma, dönüşüm ve imar

sürecinde kalıcı konut yapımlarına başlanmıştır. Bölgede orta hasar ve üzeri hasarlı olarak

tespit edilen yapıların yerinde yeniden yapımına, bunlara verilecek hibe ve kredilere yönelik

düzenlemeler getirilmiştir.

Depremde en çok hasar gören Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya’da; riskli

alanlarda koruma ve rezerv yapı alanlarında planlama süreçlerine; hasar gören yapı stoku,

yerinde dönüşüm ve yeni yapılaşmaya yönelik;

 hasar tespitlerine yönelik itiraz ve hukuki süreçlerin, ağır hasarlı yapılarda yıkımların

devam ettiği; orta ve az hasarlı yapılarda ise güçlendirme uygulamalarının

tamamlanamadığı,

 planlama ve altyapı sorunlarının sürdüğü; mevcut imar planlarının bazı bölgelerde

revize edilmediği, yeni kentsel gelişim alanlarında nüfus, altyapı ihtiyacı gibi planlama

kriterlerinin belirsiz olduğu, yeni imar planlarının tamamlanamaması nedeniyle

kadastro sorunlarının devam ettiği,

 kentsel gelişim ve rezerv alanlarda kalıcı konut yapımlarının devam ettiği ve bazı

illerde ihtiyacın üzerinde konut üretimi yapıldığı,

 yurttaşların hak sahipliği, yapım süreçleri ve mali destekler konusunda yeterince

bilgilendirilmediği, hibe ve kredi miktarlarının yetersiz kaldığı,

 yerel yönetimler ve ilgili idarelerde kaynakların yetersizliği nedeniyle sürecin sağlıklı

yürütülemediği, kurumlar arası yetki karmaşası nedeniyle uygulamaların aksadığı

tespit edilmiştir.

Bölgede deprem sonrası hasar tespitleri ve güçlendirme kararları, imar planlarının yapımı,

kadastro uygulamaları, hak sahipleri ve maliklerin tespiti, yapı ruhsat başvuruları ve benzeri

süreçlere bağlı olarak barınma ihtiyacının karşılanması için yerinde dönüşüm projelerinin

henüz tamamlanamadığı görülmektedir.

Ancak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlükleri ve ilgili kurumlar tarafından

Yerinde Dönüşüm başvurularında son başvuru tarihi 30 Haziran 2025 olarak

duyurulmuştur.

Bölgede afetlere karşı sağlam, sağlıklı ve güvenli yapılı çevreler oluşturulması, depremlerden

etkilenen yurttaşlarımızın yerinde barınma olanaklarının sağlanması amacıyla yürütülen proje

ve uygulamalara yönelik başvuru sürelerinin süresiz olarak uzatılması ve sağlanan mali

yardımların artırılması zorunludur.

Dönüşüm ve yenileme uygulamalarının; kamu yararını gözeten, bilimsel şehircilik ve

planlama ilkeleri çerçevesinde nitelikli mimarlık hizmetleri ile yürütülmesi gerekmektedir.

Kentsel ve kırsal alanlarda mevcut yapı stokunun aynı imar koşullarında dönüştürülmesi

yerine yapılı çevreyi etkileyen ekonomik, sosyal, çevresel ve kültürel etkenleri her ölçekte

bütüncül biçimde dikkate alan kapsamlı kentsel yenileme, onarım ve dönüşümün

planlanmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Kentsel yenileme, onarım ve dönüşüm proje ve uygulamalarında;

Güvenli, sağlıklı ve yaşanabilir bir yapılı çevre için nitelikli mimarlık ve mühendislik

hizmetlerine, altyapı ve kamusal hizmetlere, sosyal ve kültürel olanaklara erişimin

sağlanması,

Kentsel alanlarda yoğunluk artışının önlenmesi, konut, ticaret, sosyal, kültürel ve

kamusal hizmet alanlarının planlama ilkeleri çerçevesinde belirlenmesi,

Kamu ve toplum yararı gözetilerek kentsel işlevlerin dengeli biçimde planlanması,

bütüncül ve karma kullanımın desteklenmesi,

Yapılaşmanın çevresel etkilerinin en aza indirilmesi; doğal kaynakların ve enerji

kullanımının gözetilmesi,

 Kent ölçeğinin yanı sıra kentler arası ilişkiler gözetilerek bölgesel planlama yapılması,

Tarihî, kültürel ve mimari mirasın korunması; koruma ve restorasyon ilkelerine uygun

uygulamalarla kültür varlıklarının gelecek nesillere aktarılmasının sağlanması,

Planlama ve tasarım süreçlerine kentlilerin, üniversitelerin, sivil toplum kuruluşlarının,

meslek kuruluşlarının, ilgili tüm kesimlerin ve bileşenlerin katılımının sağlanması,

gerekmektedir.

Bu bağlamda Mimarlar Odası olarak; bölgede yeniden yapılaşma süreçleri ve yerinde

dönüşüm uygulamalarına ilişkin görüşmek; sahip olduğumuz mesleki uzmanlık, deneyim ve

birikimler kapsamında tüm Birimlerimizle birlikte çalışmalara katkı sunmak amacıyla Çevre,

Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan randevu talep edilmiştir.

Sağlıklı kentleşme ve yapılaşma için nitelikli mimarlık hizmetlerinin, bilimsel esaslara ve

mesleki kurallara uygun olarak yerine getirilebilmesi ve kamusal denetimin gerçekleştirilmesi

için kurumlar arasındaki mevcut ilişkilerin arttırılması ve geliştirilmesi, birçok alanda daha

etkin ve üretken işbirliklerine gidilmesi Odamızca önemsenmektedir.

Yurttaşlarımızın yerinde barınma olanaklarının sağlanması için; Çevre Şehircilik ve İklim

Değişikliği Bakanlığı tarafından yerinde dönüşüm başvurularının süresiz olarak uzatılması ve

sağlanan mali yardımların artırılması talebimizi tekrar vurguluyoruz. “