On binlerce  Depremzede yerinde dönüşüm projesinin hayata geçirilmesini bekliyor!

Çevre ve Şehircilik İklim Değişikliği Bakanlığınca deprem bölgelerinde yaraların sarılması için 17 Temmuz tarihinde başlatılan ‘Yerinde Dönüşüm’ projesi afetzedeleri sevince boğdu. ‘Yerinde Dönüşüm’ ile ev ve işyerlerini Bakanlığın denetiminde yerinde yapma fırsatına kavuşan depremzedeler, 500 bin lira hibe ve 800 bin liraya kadar da kredi desteği sağlayan projeye büyük ilgi gösterildi. Bir an önce ev iş yerine kavuşmak isteyen vatandaşlar 22 noktada kurulan yapım ve dönüşüm ofislerine akın etti.

Yerinde dönüşüm projesinin üzerinden iki ay geçti. Vatandaşlar bu dönüşüm projesinin hayata geçirilmesinde yöneticilerin ağır hareket ettiğini belirtiyorlar. Özellikle Sonbahar ve arkasından kışın geleceğini düşünerek, bu evlerin ne zaman başlayıp, ne zaman biteceği noktasında kafalarda sorular sorulmaktadır.

Yerinde dönüşüm için öncelikle ağır hasarlı evlerin yıkılması, molozlarının temizlenmesi ve alt yapılarının hazır hale getirilmesi gerekmektedir. Yıkımlar son derece ağır gidiyor. Hasarlı binalardaki demirlerin çıkarılması ve hurda eritme tesislerine götürülmesi konusunda vatandaşın “ağır hasarlı binalar yıkılırken ağır davranılıyor, demir eritme tesislerinde tek şirkete verildiği söyleniyor yani Türkçesi: Bu işlerde rant kokusu olduğu milletin dilinde dolaşmaktadır.

Yerinde Dönüşüm Projesinin güzel ama uygulanmasının zorluklarını depremzede yaşadıkça görmektedir. Onbinlerce konut yapılacaktır, vatandaş bu onbinlerce konutun yapılması için nerede müteahhit  bulacaktır. Zaten şimdiden herkes konutları yapacak müteahhit aramaya başlamıştır. Bir de müteahhitlerin sağlam ve güvenilir olması gerekiyor. Yoksa yarı yolda bırakıp gidilmesinden endişe duyulmaktadır.

Bir araştırma yaptık, yerinde  dönüşüm ofisi, AFAD ilçe müdürlüğü ve değişik teknik çevrelerden yerinde dönüşümün ne durumda olduğunu sorduk.? Yerinde dönüşüm yasalarının eksikliği, vatandaşın yeterli bilgiye sahip olmadığı, bina sahipleri arasında bir anlaşmaya varılmaması. Depremzedelerin yerinde dönüşüm mü, yoksa TOKİ mi? Konusunda kafaların karışık olduğunu gördük

Depremzedelerin yıkılan binaların 5 katın üzerinde ve çoğunun ise 120 metre karenin üzerinde olduğunu düşünürsek, yerinde dönüşümde bu binaların bu şekilde yapılmasının mümkün olmadığını gördük. Yerinde dönüşüm binalarının zemin artı 4 kat olduğuna göre bu binaya eski sahiplerinin sığması mümkün değildir. Ayrıca bina sahiplerinin % 51’nin onayı ile yerinde dönüşüm olacaktır. Yine yüz metrenin üzerindeki binalar ve 1 milyonun üzerindeki yapılara devlet faizli kredi vereceği belirtilmektedir.

Bakanlık yerinde dönüşüm projesinde nasıl katılacağı konusunda izleneceği yol olarak:

1. Başvuru 2. İmar Durumun Kontrolü 3.Anlaşma 4.Taşınmaz Değerlemesi ve Dağıtım Cetveli, 5. Yapım için Kredi Başvurusu, 6. Ruhsat İşlemi ve Yapı Denetim, 7.. Yapım Aşaması Kontrol, 8.İnşaat ilerleme Seviyesi, 9. Hak Ediş Ödemesi, 10  Yapının Tamamlanması

Yerinde dönüşüm projesi bu şekilde bir yol izleneceği bakanlık tarafından açıklanmıştır.

Yerinde Dönüşüm Projesi konusunda İskenderun Mimarlar Odası Temsilcisi Mimar Koray Tanin ve depremzedelerle görüştük.

KORAY TANIN (İSKENDERUN MİMARLAR ODASI TEMSİLCİSİ)

Önümüz Kış ve İnsanlarımız Hızla Kalıcı Evlerine Kavuşmalıdır.

Yerinde dönüşüm uygulanması açısından karmaşık hale geldi. Bürokrasi üç genelge yayınlayacağını açıkladılar. Üç takvim belirlendi ama şimdiye dek bu genelgeler yayınlanmadı. Bizim mimarlar odası olarak tavsiyemiz; Halk sıkıntılı, yerinde dönüşüm ofisi veya belediyemizin işlerini hızlandırılması, genelgenin hızlı şekilde yayınlanmasını istiyoruz. Sayın, bakanın bu genelgeleri yayınlanmasını bekliyoruz. Önümüz kış, her ne kadar insanlarımızın konteyner ihtiyacı karşılansa da insanların kalıcı evlere ihtiyacı vardır. Yine belediyelerin yol terk, arsa paylarının çıkarılmasına inanıyoruz, yerinde dönüşüm konusunda bir liste belirlenmiş ama bu listenin a’sından başlanmamış durumdadır.

Yerinde dönüşüm nasıl olacak: Yerinde dönüşümün arsa ve arsanın yola terkleri çok, çok önemli, yola terki varsa yolun terki veya net kalan arsanın belirlenmesi, bunlar yoksa dağıtım çizelgesinin SPK lisanslı biri tarafından yapılıp, eski oturanların kaçta, kaç paylaşımın dağıtım çizelgenin yapılmasını ve bunun akabinde yerinde dönüşüm ofislerinin verdiği yerinde çizilmiş imar çapı ve planı ile birlikte orada da yapılmasıdır.

Tabi günün şartlarına göre birim 12 bin ile 15 bin arasında birim maliyetleri vardır. Şayet devlet 1 milyon vereceği kredi ise 100 metrekare bir evin maliyeti 1 milyon 400 bin liradır. Vatandaşın ek 400 bin lira karşılanacak mı? Biz yeterli geleceğini düşünmüyoruz. Vatandaşın eski oturduğu evler 100-120 metre evlerde oturuyordu, ama,  daha fazlası olan evlerde olmayacak, imarla bir artış olmayacağına göre, şimdi verilen 5 kat üzerinden verileceğinden, yoğunlukta yatay büyüme olmayacağı için herkes oturduğu evden daha küçük bir yerde oturmak zorunda kalacaktır. Bir an önce bu açıklığa kavuşturulmasından yanayım.

İskenderun’da koşuşturan müteahhit arkadaşlar var ama yine kaymakamlığımızca açılmış bilgi almaya gittiğiniz ofis, belediyeye göndermekte, belediyedeki arkadaşlar genelge olmadığı için bu konu ile ilgili açıklama yapamamaktadırlar. Vatandaş veya müteahhit ikisi arasında mekik dokumaktadır, genelgenin açıklanması ile bu netleşecektir.

SADIK KARAKAŞ (DEPREMZEDE VE VATAN PARTİSİ İSKENDERUN İLÇE SEKRETERİ)

Yerinde Dönüşümde Depremzedelere Ek Maliyet İçin Faizsiz Kredi Verilecek midir?

Ben depremzedeyim, evim ağır hasarlı ve halen yıkılmadı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının verdiği bilgiler kafamız,  yerinde dönüşüm konusunda aydınlanmadı. Daha önce evlerimiz 7 kat şimdiki ise zemin artı 4 olduğu belirtilmektedir, aynı binada oturanların bu eski evlerine kavuşması mümkün değil, çünkü kat düşürülmektedir. Yerinde dönüşümde yerleri olup, alamayanlara nasıl ev verecekler, nasıl evler verilecektir, nasıl seçim yapılacaktır, onu bilmek istiyoruz. Ödeme konusu ise bakanlığın açıklaması 500 bin hibe 500 bin, on yılda,   faizsiz geri ödemeli, ancak bize verilecek evlerin 1 milyona mal olması mümkün değil, dolaysıyla bize artı bir ödeme çıkacak mı? Bu artı bir ödeme çıkarsa biz bunu nasıl ödeyeceğiz? 500 yüz bin ödeme faizsiz ama ikinci 500 veya 300 bin ödeme faizli olursa, normal emekli veya çalışanın bunu ödemesi mümkün olamaz. Bunun için bir açıklama yapılması gerekmektedir. TOKİ meselesi, evler ne zaman bitirilecektir, bizim yerindeki dönüşüm evleri ne zaman bitirilecektir? Depremzedeler ne zaman kalcı evlerine kavuşacaktır, bu konularda yeterli bilgi yoktur. İkinci mesele şimdi kaç konut yapılmakta ve bu konutlar depremzedelere ne zaman teslim edilecektir? Bunların hükümetin açıklaması gerekir, yoksa vatandaşın kafası karışık olduğu gibi umutsuzluğa sebebiyet verilmektedir.

ALTAY DALKILIÇ (DEPREMZEDE VE TOPOGRAFCI)

Bu yerinde dönüşüm son derece güzel buldum. Bağımsız binalarda bundan yararlanabiliyorsunuz.  Ben birisinde girişimde bulundum, Arsuz ilçesi Gökmeydanı mahallesinde evimiz yıkıldı, site yönetimi ve bina ortakları ile bir mutabakat sağlayamadık, biz aynı yerde imar çapının bağımsız bloklarda çıkması için Arsuz belediye fen işlerine  müracaat ettik, bizlere ise fen müdürlüğü “sizin imar çapını alabilmeniz için Kooperatifin kararı gerekir” diyerek geri çevirmişlerdir. Birincisi bu sorun bağımsız bloklar için de kooperatifin kararına bırakılmamalıdır. Getirdiğimiz bir müteahhit 36 ayda bitireceğini söylemekte, bu kentsel veya yerinde dönüşümün 18 ay ev kirası vardır, bu ev kirası 18 sonra kesilecektir. İkinci bir sorunda biz hepsini müteahhite verdiğimizde devletten ikinci bir dilim isteme hakkımız olmayacaktır. Bütün siteyi bir müteahhite verdiğimizde ise kimisi bitmiş, kimisi başlanmamış olacaktır. Siteyi altı apartman birer müteahhite verdiğinde daha hızlı yapılmış olacak, zaman ve hızlı yapımı gerçekleşmiş olacaktır.

HÜSEYİN GÜLER