Hatay Ekokırım Yasası Yurttaş İnisiyatifi: İliçte yaşananlar kesinlikle “İhmal Suçu” değildir!

Hatay Ekokırım Yasası Yurttaş İnisiyatifi; Erzincan İliç’teki büyük çevre felaketi için suç duyurusunda bulundu. İnisiyatif tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“İliç’te ekokırım suçu işlenmiştir. Yaptığımız suç duyurusu ile, İliç’te yaşanan, telafisi mümkün olmayan ağır doğa tahribatının, bir çevre felaketi değil “ekokırım suçu” olduğunu vurgulamak isteriz. Ekokırım, doğanın katledilmesi, gelecek kuşakları da etkileyecek şekilde, ağır ve telafisi mümkün olmayan doğa tahribatı, yani ekolojik yıkımdır. Böylesi büyük ölçekte doğa tahribatına sebep olan “kasıtlı fiiller” ise ekokırım suçudur. Bu bağlamda, İliç’te yaşananlar kesinlikle “ihmal suçu” değildir. Öngörüldüğü, uyarıldığı, ölçümlendiği, verileri sunulduğu halde, sonucu bilinerek yapılan bu kasıtlı fiiler, ihmal edildi denilerek geçiştirilemez veya örtbas edilemez.  Su döngüsü marifetiyle, Fırat Havzası’nın tamamına yayılmasına uzmanlar tarafından kesin gözüyle bakılan bu “sınır ötesi doğa tahribatı”, yani ekolojik yıkım, hava küre, yer küre ve su küreyi, çok ağır ve geniş ölçekte kirletmiş, gelecek kuşakların sağlıklı bir çevrede yaşam hakkını ellerinden almıştır. Başka bir deyişle, İliç altın madeninden yayılan tehlikeli atıklar, hem coğrafi bakımdan sınır ötesine taşan, hem de o coğrafyada yaşayan tüm canlılığı tehdit eden, “devasa ölçekli bir suç mahalli” haline insan eliyle dönüştürülmüştür. Ekokırım suçu günümüzde, dünyanın bildiği, tartıştığı, hem ulusal hem de uluslararası yasalara dahil ettiği bir suçtur. Yaşam alanlarımızı yok eden kişi, kurum, anlayış ve uygulamalara karşı, doğa ve insan türü, bu günkü değerler ve yetersiz hukuki tedbirler düşünüldüğünde savunmasızdır. Bugün olduğu gibi “kasten işlenmiş suçlar karşısında hiçbir sorumluluk almayan yetkililer” çıkmazından kurtulmak ve tıpkı ekosistemin kendisi gibi bütüncül bir bakış açısıyla, canlı ve/veya cansız, doğayı oluşturan tüm unsurların haklarını korumak için yine hukuka güveniyoruz. Bu amaçla, sokaktaki yurttaşlardan 28 bin ıslak imza toplayarak sunduğumuz Ekokırım Yasa Teklifinin 5 Ocak 2024 tarihinden beri tüm vekillerin masasında olduğunu buradan duyururuz. Eğer vekiller, gelecekte, İliç gibi büyük ekokırımlardan ülkemizi korumak istiyorlarsa, dünyanın bu konuda aldığı önlemleri yerine getirir ve ekokırımın suç olarak ceza hukumuzda yer alması için gereken Meclis oturumlarını başlatırlar.

Türkiye çapında, 18 adliye sarayına bugün eş zamanlı verdiğimiz suç duyurusunun içeriği aşağıdaki gibidir:

1-Çok sayıda insanı öldürme (TCK madde 81, 85/2),

2-“İnsan veya hayvanlar açısından tedavisi zor hastalıkların ortaya çıkmasına, üreme yeteneğinin körelmesine, hayvanların veya bitkilerin doğal özelliklerini değiştirmeye neden olabilecek niteliklere sahip olan atık veya artıklarla” Çevreyi  kasten kirletme (TCK madde 18/4,5),

3-Görevi kötüye kullanma (Kamu görevlileri yönünden) (TCK madde 257)

4-Tespit edilecek diğer suçlar Anayasanın 17.maddesi ile güvence altında alınan “yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkı”na, 56.maddesinde yer alan “sağlıklı ve dengeli çevrede yaşama hakkı” ile “çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek ödevi”ne dayanarak olayla ilgili etkili soruşturma yapılması, faillerin cezalandırılması için başvuru yapıyoruz

Yukarıda açıklanan nedenlerle; Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş, yöneticileri ve çalışanları ile gereken idari önlemleri almayan, denetim yapmayan olaya yol açan izin ve ruhsatları veren kamu görevlilerinin tespit edilmesini, yapılacak soruşturma sonucunda, tespit edilen şüphelilerin atılı suçlardan cezalandırılmaları, şüpheli şirkete verilen tüm izinlerin TCK madde 60 gereğince iptali istemli olarak kamu davası açılmasını talep etmekteyiz

Not: Dilekçe Örneği Aşağıdadır.

Haber: Erdal YILMAZÇELİK

26 Şubat 2024

………. CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI  Kanalıyla

İLİÇ CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞINA

ŞİKAYETÇİ:

ŞÜPHELİLER: 

1.) Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş, Çöpler Köyü Mevkii İliç/ERZİNCAN

2.) Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş yöneticileri

3.) Suçun önlenmesi için görevini yapmayan, Murat Kurum,  Eski Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı- Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü görevlileri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı-Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü görevlileri, Erzincan Valiliği- İzleme ve Denetleme Komisyonu üyeleri, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 8. Bölge Müdürlüğü görevlileri.

4.) 2022 yılındaki siyanür borusunun patlaması adli ve idari soruşturmalarını kapatan kamu görevlileri

SUÇLAR: Şüpheli Anagold Madencilik San. ve Tic.A.Ş. tarafından işletilen Çöpler Altın Madeni işletmesinde yığın liç sahasının kayması/çökmesi ve geniş bir alana yayılması sonucu; 1-Çok sayıda insanı öldürme (TCK madde 81, 85/2), 2-“İnsan veya hayvanlar açısından tedavisi zor hastalıkların ortaya çıkmasına, üreme yeteneğinin körelmesine, hayvanların veya bitkilerin doğal özelliklerini değiştirmeye neden olabilecek niteliklere sahip olan atık veya artıklarla” Çevreyi  kasten kirletme (TCK madde 181/1,4,5), 3-Görevi kötüye kullanma (Kamu görevlileri yönünden) (TCK madde 257) 4-Tespit edilecek diğer suçlar

SUÇ TARİHİ: 13.02.2024

13.02.2023 tarihinde Erzincan-İliç’te siyanür liçi yöntemiyle işletilen şüpheli Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş tarafından işletilen Çöpler Altın Madeni işletmesinde yığın liçi sahasında meydana gelen kayma/çökme sonucunda büyük bir ekolojik yıkım yaşanmıştır. Resmi açıklamalara göre; maden çalışanı 9 kişi, kayan siyanürlü ve ağır metalli kütlenin altında kalmıştır. Çöpler Altın Madeninde işlenen ilk suç değildir. Yığın liçi sahasında 27.03.2022 tarihinde de kayma meydana gelmişti. 21 Haziran 2022 tarihinde şimdi yıkılan liç sahasına siyanür taşıyan boru çatlamış ve 3 saat boyunca, yaklaşık 20 ton siyanürlü solüsyon açık alana boşalmıştı. Bu olay üzerine çok sayıda kurum ve kuruluş ile yaşam savunucusu yurttaş, suçun faillerinin tespit edilerek yargılanmaları için İliç Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunmuştu ancak Savcılık tarafından KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞINA karar verilmişti. İşlenen ekokırım suçuna ilişkin olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından altın madeni işletmesine, “en üst sınır”dan idari para cezası kesilmiş, çevre izin ve lisansı iptal edilerek 27.06.2022 tarihinde faaliyeti durdurulmuşsa da 23 Eylül 2022’de yeniden faaliyetine izin verilmiş ve doğaya karşı işlenen suçlar bu şekilde kapatılmıştı. Şimdi de yığın liç sahası çökmüş, 9 maden çalışanının ölmesine ve geri dönüşü olmayacak şekilde ekolojik yıkıma yok açılmıştır. İşlenen suç, tipik bir ekokırım suçudur.

Anayasanın 17.maddesi ile güvence altında alınan “yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkı”na, 56.maddesinde yer alan “sağlıklı ve dengeli çevrede yaşama hakkı” ile “çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek ödevi”ne dayanarak olayla ilgili etkili soruşturma yapılması, faillerin cezalandırılması için başvuru yapıyorum.

SONUÇ VE İSTEM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; Anagold Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş, yöneticileri ve çalışanları ile gereken idari önlemleri almayan, denetim yapmayan olaya yol açan izin ve ruhsatları veren kamu görevlilerinin tespit edilmesini, yapılacak soruşturma sonucunda, tespit edilen şüphelilerin atılı suçlardan cezalandırılmaları, şüpheli şirkete verilen tüm izinlerin TCK madde 60 gereğince iptali istemli olarak kamu davası açılmasını talep ediyorum. Saygılarımla.

(Ad-Soyad –İmza)

EKİ: Nüfus cüzdanı fotokopisi”