Mimarlar Antakya’nın imarıyla ilgili konuştu: Antakya 15 yılda,  Diğer ilçelerimiz ancak 5 yılda onarılır!

Kahramanmaraş merkezli depremle birlikte Hatay’da bu asrın felaketini yaşayan illerimizden biridir. Hatta diğer illerimizden daha ağır bir yara almıştır.

Hatay’ın depremde Antakya-Defne, Samandağ, Arsuz, İskenderun, Kırıkhan, Hassa gibi ilçelerimizin merkezi depremde büyük yara almıştır.

Antakya ilçe merkezi depremde yerle bir olmuştur. Bu ilçelerimizin durumu bir yıl geçmesine rağmen halen yaralar sarılmamış, hükümet verdiği sözleri tutmamıştır. Bir yılda tamamlayacağını söylediği hiçbir şeyi tamamlamamıştır.

Hatay’ın ağır hasarlı binalarının yıkılması, molozlarının taşınması, rezerv alan ile ilgili çalışmaları, yerinde dönüşümlerin ve en önemlisi TOKİ evlerinin teslim edilmesi gibi yapılması gerekenleri İskenderun eski mimarlar odası temsilcisi mimar Koray Tanin ve bu alanda etkin olan mimar Ercüment Kimyon’a sorduk.

Koray Tanin (Mimarlar Odası Eski Temsilcisi)

İskenderun Sahil Kısmı 150-180 Santim Çökmüştür.

 6 Şubat Depremi ile maddi ve manevi çok büyük kayıplarımız oldu. Psikolojik, sosyolojik ve maddi tahribata uğramış bir şehir içinde kaldık.

Depremle birlikte Hatay’a çadır, konteyner ve diğer yardımlar gerçekleştirilmeye çalışındı. Şehrin tahribatında büyük sorunlar oldu, hatta adres tespitinde bile zorlanmaya başladık. Burası neresi, gerçekte burası orası mı? Diye sormaya başladık. Bu sorun bütün depremde zarar gören ilçeler için geçerlidir. İskenderun için söyleyecek olursak: Altyapı daha hemen, hemen yeni başlamış durumdadır, burada yağmur suyu giderleri, özellikle kanalizasyon giderleri için izale hatlarının çalışmaması, yine sahilin yapıları 150-180 santim çökmüş olması, yağmur suyunun gitmemesi, biz bunları İskenderun belediye başkanlığına, Hatay büyükşehir belediye başkanlığına İskenderun koordinasyon kurulu üyesi olarak ulaştırdık. Bu konuda duyarlı yöneticiler geç de olsa harekete geçtiler.

Önce Alt Yapı Tamamlanmalıdır.

Önce altyapının bitmesi gerekir, yoksa kaldırım, yürüme yolları olsun, daha sonra yapılması gerekir. TOKİ’ler ise bildiğim şekliyle yüzde 80 tamamlanmış ve çekilişini yapılmasını beklemektedir. Milli eserlerde kalmış olan tabiat kültür varlıkları, vakıflar, var olan kiliseler, anıtlar kuruluna bağlı tescilli eserlerin, yapılanmalar veya özel mülkiyetteki yapılanmalar, bunlar halen başlamış değil, tarihi dokular büyük bir hasar altındadır. Şehir görünümünde olan bu eserlerin yapımında halen bir çalışma başlamış değildir.

Kararlar Yazılı Olarak Depremzedelere Verilmelidir.

Bir hıyerarşi yaşanmaktadır, milli emlakte durum nedir, tartışma konusudur, rezerv alanı ayrı bir davadır. Rezerv alanların imar planlarında belirtilmeli, yine özel mülkiyette rezerv alanlarının hak ve hukuk açısından gaspı nedenledir, bunlar tartışılacak konulardır. Vatandaş rezerv alan ile ilgili hakkının nasıl korunacağını, nasıl hakkını alacağını bilmemektedir. Sözlerle anlatılmakta ama bu sözler daha sonra şehir efsanesine dönüşü ile birlikte karamsar bir tablo ortaya çıkmaktadır. Rezerv alan olarak belirtilen yerlerin özellikle çok net yazılı olarak yetkililer tarafından vatandaşa bildirilmelidir. Yoksa bu gün olduğu gibi her rezerv alan meselesinde halk eylem yapmak zorunda kalmaktadır.

İskenderun ve diğer ilçelerimizde çalışmalar gecikmiştir. Tüm hükümet, devlet ve belediyeler artık bütün gücünü bu depremin yaralarını sarması için kullanmalıdır. Bu işin siyasi bir yönü yoktur. Sağı-solu yoktur, hiçbir şey geç değildir, geç kalınırsa bu iş daha karmaşık hale gelecektir. Yerinde dönüşüm ve kentsel dönüşümlerde ise müteahhitlerin yetkililer tarafından ne kadar kontrol edildiğini merak etmekteyim. Bizler lisanslı ekisperler olarak yazmış olduğumuz raporlarda belirtmekteyiz. Yine yerinde dönüşüm meselesinde devlet 1.5 milyon vatandaşa vermekte, bunun 750 bin hibe, diğeri ise taksitlerle ödenecektir. 100 metre kare bir evin bu fiyata bitmesi mümkün değildir, bununda netlik kazanması gerekmektedir.

Ercüment Kimyon (Mimar)

Bir Yıl Geçti Konutlar Teslim Edilmedi.

Asrın felaketi denilen depremde Hatay’da 7 ilçemizde büyük zarar verdi, bu büyük depremde can ve mal kaybımız oldu. Depremle birlikte çadırlar, konteyner, hasarlı binaların yıkılması ve devamında TOKİ’lerin yapılması devam etti. Ancak TOKİ’lerle yıkılan binaları karşılaştırdığımızda bu yapım yüzde beşin ihtiyacını karşılayacağını görüyoruz. İskenderun denizin taşması, önemli bulvar ve caddelerini halen su basmakta bir türlü çözüm bulunamamıştır. Vatandaş ise konteynerlerde yaşamakta, hükümet vatandaşa bir yılda konutları teslim edeceğine ilişkin söz vermiş ama halen konutlar vatandaşa teslim edilmemiştir. Kentin 3 bin konuta ihtiyacı var, ihale edilen ise 400-500 bu vatandaşın ihtiyacını karşılaması mümkün değildir. Kentin ulaşımı zaten bir çözümsüzlük örneğidir, bundan sonra yapılması gereken zemin etütleri yapılarak yeniden revizyon planları yapılmalıdır. Hükümetin kamu kaynaklarını zarar gören illerimize ve belediyelere bu kaynaktan aktarımı ciddi olarak artırılmalıdır.

Böyle Giderse 10-15 Yılda Kent Düzelmez

Deprem sonrası çıkan kentsel dönüşüm olarak bilinen 6360 sayılı yasa riskli yapıların planlanması ve yapımı ile ilgili kanunlardaki yeni düzenlemeler sonrasında rezerv alanlarının daha geniş alana yayılması meskün  alanlar olarak bilinen idareye geniş yetki verilmesi ile birlikte mülkiyet sorunlarını yaratacağını düşünmekteyiz. Hükümetin bu anlamda muhtarlarla istişare ettiğini duyuyoruz, yine binaları yıkılan depremzede ile paylaşılmadığını üzülerek görmekteyiz. Halkın bilgilendirmeye ihtiyacı var, bu konuda tedirginlikler yüksek safhadadır. Hükümet bu bölgelere kamu kaynaklarını aktarmaz ise İskenderun’a 5-6 yıl, Antakya için 10-15 yıl bu enkaz temizlenmeyeceği konusunda düşüncelerim var.

Halkın Moral ve Motivasyona İhtiyacı Var.

Son olarak da belediyelerin desteklenmesi gerektiğini, hükümetin yukarıdan “ben yaptım oldu” yerine bu bölgelerin yeniden bilimsel çalışmalara ihtiyacı vardır, yoksa düğme yine yanlış iliklenecektir, yine hatalar sürecektir. Zemin koşullarının, imar yapılanma koşullarının, mevcut fay hatlarının göz önüne alınarak planlama anlayışının hüküm haline gelmesi gerekir. Yine belediye meclislerinin bilimsel temelde planlamalar doğrultusunda kararlar alması gerektiğini, bu yıkımlarının çoğunun yanlış imar kararlarının, yanlış imar politikalarından kaynaklandığını, biliyoruz, kamu bu konuda öz eleştiri yapmak zorundadır. İmar afları, imar afları ile yapılan yanlışların tekrar etmemesi gerekir. Bu konuda halkın moral ve motivasyonunu yükseltilmesi, bu bölgedeki vatandaşların ticari, yaşam koşullarının daraldığını bu anlamda da vatandaşın yardıma ihtiyacı vardır. Merkezi hükümet şöyle bir sonuç çıkarmamalıdır. “Deprem bitti, yardım da yeter” sonucuna varmamalıdır. Seçim yardımı altında ufak, tefek rütuşle katkı sağlanmayacaktır.

HÜSEYİN GÜLER