GELECEĞİN İŞ VE MESLEKLERİ
Sevgili okurlarım! Dünya Ekonomik Forumu (World Economic Forum) tarafından 2 senede bir hazırlanan İşlerin/Mesleklerin Geleceği (Fature of Jobs) Raporu Ekim 2020’de sunulmuştur. Bu raporda öncekilerden farklı olarak 2020 başı itibariyle tüm dünyada etkisini göstermekte olan pandemi de değişkenler arasına dâhil edilmiştir.
Bu raporun çevirisinde ve tasarımında katkısı olan en başta Dr. Sertaç Doğanay olmak üzere, tüm ekip arkadaşlarına teşekkürlerimi sunuyorum. Onların bu özet dosyası ortaya çıkmasa bu makale yazılamazdı.
İşlerin/Mesleklerin Geleceği Raporu 2020, şimdiye kadar pandemiye bağlı yaşanan aksaklıklar ve daha uzun bir ekonomik dönem içinde bağlamsallaştırılmış döngüler ile önümüzdeki 5 yıl içinde teknolojilerin benimsenmesiyle ortaya çıkan işler ve meslekleri öngörmektedir. Rapor ayrıca 15 endüstriyel sektör ve 26 gelişmiş / gelişmekte olan ülke için derinlemesine analizleri de içermektedir.
Rapora göre, teknolojinin benimsenmesinin hız kesmeden devam edeceği veya sabit hızla süreceği beklenmektedir. Bulut bilişimin benimsenmesi, büyük veri ve e-ticaret yüksek öncelikler olmaya devam edecektir. COVID-19’un getirdiği durgunluk ile birlikte değerlendirildiğinde otomasyon, çalışanlar için çifte bozulma-yıkılma riski yaratıyor. Buna ek olarak pandeminin neden olduğu mevcut sorunlar sebebiyle şirketler tarafından teknolojinin benimsenmesi sebebiyle görevler, meslekler ve beceriler dönüşüm geçirecektir. Önümüzdeki 5 yıl içinde işlerdeki talep edilen beceriler değiştiği için beceri açığı yüksek olmaya devam edecektir. Yeni kısıtlanan işgücü piyasasında, çalışanlara yeniden beceri kazandırma ve becerilerini geliştirme fırsatı penceresi kısalmıştır. Görevlerinde kalmak isteyen çalışanlar için, önümüzdeki 5 yıl içinde gerekli temel becerilerin %40’ı değişecek ve tüm çalışanların %50’sinin yeniden beceri kazanması gerekecektir.
Ankete katılan iş liderlerinin %80’den fazlası, iş süreçlerinin otomasyonunu hızlandıracaklarını ve uzaktan çalışmanın kapsamını genişleteceklerini belirtmiştir. Ayrıca, işverenlerin ¼’ünden fazlası işgücünü geçici olarak azaltmayı planladıklarını ve 1/5’i de bunu kalıcı olarak yapacaklarını ifade etmiştir. Ek olarak Uluslararası Çalışma Örgütü (İLO) 2020’nin ikinci çeyreğinde 195 milyon çalışanın işten çıkartılmış olduğunu ve işlerin daha büyük bir hızla dönüştürüldüğünü öngörmektedir. Tüm bunlara ek olarak beceri geliştirme çalışmalarının uygulanmasının ve dijitalleşmesinin hızlandırılması da öne çıkanlar arasında göze çarpmaktadır.
COVID-19 bağlamında, çalışanlar üç kategoriye ayrılmaktadır:
- Temel Çalışanlar: Teslimat personeli, bakıcılar ve sağlık çalışanları, gıda atölyesi çalışanları, tarım işçileri ve tıbbi malzeme üreticileri;
- Uzaktan Çalışanlar: Uzatan çalışabilen ve muhtemelen işlerini kaybetmeyenler;
- Yerinden Edilmiş Çalışanlar: Kısa vadede ve gelecekte potansiyel olarak işlerinden çıkan ve orantısız bir şekilde pandemiden en olumsuz etkilenen sektörler. Ağırlama, Perakende ve Hizmet işlerinin yanı sıra Seyahat ve Turizm bunlar arasındadır.
Her üç çalışan türü de, artık yeni esneklik-yılmazlık türlerinin yanında yeniden beceri kazandırma veya beceri geliştirme planlamaları gerektiren çalışma uygulamalarıyla ilgili toptan bir değişimle karşı karşıyadır. Temel çalışanlar için fiziksel güvenlik en önemli sorun olmaya devam ediyor. Yerinden edilmiş çalışanlar önemli bir iş belirsizliği ile karşı karşıyadır. Bunlar kısa vadeli veya kalıcı bir rol değiştirme ihtiyacı duymaktadır. Uzaktan çalışanlar, çalışma uygulamalarındaki kapsamlı değişikliklerin yanı sıra dijital bağlantıya erişim, yaşam koşulları ve ebeveynlerine veya yaşlı akrabalarına bakanların karşılaştığı ek bakım sorumlulukları gibi yeni durumlar nedeniyle potansiyel refah ve zihinsel sağlık sorunları ile karşı karşıyadır.
2025’e kadar benimseyeceğimiz ve kullanacağımız teknolojiler arasında bulut bilişim, büyük veri analizi, nesnelerin interneti, şifreleme ve siber güvenlik, yapay zekâ, metin-görüntü, ses işleme öne çıkacaktır. Önümüzdeki 5 sene ve sonrasında yeni teknolojileri, teknoloji trendlerini takip etmek, bunları doğru yorumlamak, kullanmak ve faydaya çevirmek tüm kurumlar için kritik öneme sahip olacaktır. Bu beceriye sahip çalışanlara olan talep de artacaktır.
Sonuç olarak, 2025 yılına kadar sektörler arasında talebi artan ilk 20 iş rolü şöyle sıralanıyor: 1-Veri Analistleri ve Veri Bilimciler. 2-Yapay zekâ ve Makine Öğrenimi Uzmanı, 3- Büyük Veri Uzmanı, 4- Dijital Pazarlama ve Strateji Uzmanı, 5- Proses Otomasyon Uzmanı, 6- İş Geliştirme Uzmanı, 7- Dijital Dönüşüm Uzmanı, 8- Bilgi Güvenliği Analisti, 9- Yazılım ve Uygulama Geliştiricileri, 10- Nesnelerin İnterneti Uzmanı, 11- Proje Yöneticisi, 12- İşletme Hizmetleri ve Yönetim Yöneticileri, 13- Veritabanı ve ağ Uzmanları, 14- Robotik Mühendisi, 15- Stratejik Danışman, 16- Yönetim ve Organizasyon Analistleri, 17- Fin Tech Mühendisleri, 18- Mekanik ve Makine Tamircileri, 19- Organizasyonel Gelişim Uzmanları, 20- Risk Yönetimi Uzmanı.
Mehmet çardak
Araştırmacı/Yazar